เคยได้ยินไหมว่า “คนที่โกรธง่าย มักจะตับพัง” หรือ “ระวังโกรธมาก ตับจะร้อน”? แม้ฟังดูเป็นคำเปรียบเปรยแบบจีน ๆ แต่ในศาสตร์แพทย์แผนจีน ความเชื่อเรื่อง “อารมณ์กับอวัยวะ” เป็นเรื่องจริงจังและมีเหตุผลรองรับอย่างลึกซึ้ง
อารมณ์ในมุมมองแพทย์จีน
แพทย์แผนจีนเชื่อว่า “อารมณ์คือหนึ่งในสาเหตุสำคัญของโรค” และอารมณ์แต่ละแบบจะมีผลกระทบกับอวัยวะภายในที่ต่างกัน เช่น:
| อารมณ์ | อวัยวะที่เกี่ยวข้อง |
| โกรธ | ตับ (肝 – Gan) |
| ดีใจมากเกิน | หัวใจ |
| คิดมาก | ม้าม |
| เศร้า | ปอด |
| กลัว | ไต |
ดังนั้น อารมณ์ “โกรธ” จะส่งผลโดยตรงกับตับ ซึ่งมีหน้าที่สำคัญในการควบคุมการไหลเวียนของพลังชีวิต (ชี่ – 气) และเลือด
โกรธทำไมถึงกระทบตับ?
ในมุมมองแพทย์จีน:
- “ตับควบคุมการระบายและการไหลเวียนของชี่”
- เมื่อโกรธจัด จะทำให้ชี่ของตับ “ติดขัด” หรือ “พุ่งขึ้นสู่บน” อย่างรวดเร็ว
- อาการที่ตามมาคือ:
- หน้าแดง
- เวียนศีรษะ
- หงุดหงิดง่าย
- นอนไม่หลับ
- เจ็บชายโครง
- ประจำเดือนมาไม่ปกติในผู้หญิง
แพทย์จีนเรียกภาวะนี้ว่า “ชี่ตับติดขัด (肝气郁结)” หรือ “ตับร้อน (肝火旺)”
แล้วมองในมุมแพทย์สมัยใหม่ล่ะ?
ถึงแม้ “โกรธทำให้ตับเสีย” จะไม่ใช่ศัพท์ทางการแพทย์สมัยใหม่โดยตรง แต่…
- ความโกรธส่งผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติ → ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันขึ้น
- ความเครียดสะสมเรื้อรัง ทำให้ การทำงานของตับและระบบย่อยอาหารแปรปรวน
- ฮอร์โมนความเครียด (เช่น cortisol) ส่งผลกระทบต่อ เมตาบอลิซึมของตับ ได้
ดังนั้น ความโกรธมาก ๆ จริง ๆ แล้ว มีผลกระทบทั้งตรงและอ้อมต่อ “ตับ” ตามทั้งแพทย์จีนและแพทย์ปัจจุบัน
ปรับอารมณ์ ลดภาระตับแบบแพทย์จีน
- กินผักเขียวบำรุงตับ เช่น คะน้า ผักปวยเล้ง ใบเตย ใบหม่อน
- ฝังเข็ม–ครอบแก้ว–กัวซา บริเวณจุดระบายชี่ตับ เช่น จุด “ไท่ชง” (บนเท้า)
- ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น ชี่กง, โยคะ, เดินเล่น ช่วยให้ชี่ตับไหลเวียนดี
- ระบายอารมณ์ผ่านศิลปะหรือเสียงเพลง เป็นวิธีผ่อนคลายที่ดีมาก
- สมุนไพรจีน เช่น เก๊กฮวย ชะเอม จินอิ๋นฮวา ช่วยลดตับร้อนในเบื้องต้นได้
✅ สรุป:
โกรธมากทำให้ตับเสีย — จริงในแบบแพทย์จีน และมีความสัมพันธ์ในทางวิทยาศาสตร์ปัจจุบันด้วย
เพราะตับไม่ใช่แค่ “ตัวกรองสารพิษ” แต่ยังเกี่ยวข้องกับ อารมณ์ พลังชีวิต และความสมดุลภายใน
ใส่ใจอารมณ์เท่ากับดูแลสุขภาพของตับ และเมื่อ “ตับสุข อารมณ์ก็จะสงบตาม”
